یوگا چیست؟

یوگا روشی است کهن برای سلامت جسم و ذهن که هزاران سال پیش در هند باستان شکل گرفت. کلمه یوگا عبارتی سانسکریت است به معنای اتحاد و یکی شدن که منظور از یکی شدن، هماهنگی بین جسم و ذهن است. تمرینات یوگا شامل انجام وضعیت های  بدنی است که در حین انجام آن توجه خاصی به تنفس دارد. حرکات یوگا به گونه ای طراحی شده است که تمرینات آن باعث انعطاف اندام ها، کارکرد بهتر اعضای بدن، کاهش استرس و افزایش نشاط درون در فرد می شود.

تاریخچه پیدایش یوگا

گفته می شود هزاران سال پیش فیزیکدان هندی بنام پاتانجلی Patanjali سری حرکات بدنی که در آن زمان توسط آدمیان دوران باستان در هند انجام می گرفت و یوگا نام داشت را بصورت مدون درآورد و آن را به ۸ مرحله تقسیم کرد و نام آن را یوگای ۸ مرحله ای گذاشت. یوگای ۸ مرحله ای پس از گذشت هزاران سال تا به امروز همچنان بر جا مانده و در این زمان تقریبا در تمامی مراکز یوگای جهان آموزش داده می شود.

یوگا تا قرن نوزدهم فقط در هند توسط هندیان تمرین میشد تا اینکه در سال ۱۸۸۲ میلادی استادی هندی بنام

سوامی ویوکاناندا Swami Vivekananda (۱۹۰۲-۱۸۶۳م) در سال ۱۸۹۳ به کنفرانس ادیان در شیکاگو آمریکا دعوت شد. او برای اولین بار در سخنرانیش در این کنفرانس به یوگا و اثرات آن بر جسم و ذهن اشاره کرد و اینجا بود که یوگا به عنوان روشی که می تواند سلامتی تن و روان را بدنبال داشته باشد به آمریکاییان شناسانده شد. یوگاناندا Yogananda (۱۹۵۲-۱۸۹۳م) دومین استاد هندی بود که در سال ۱۹۲۰ میلادی به آمریکا عزیمت کرد و طی 32 سالی که در شهر لوس آنجلس اقامت داشت با راه اندازی مرکزی به نام (شراکت در خودسازی) SRF، عرفان شرق و دروس برگرفته از آن از جمله یوگا را به جمع زیادی از آمریکائیان آموزش داد.

یوگا چه فوایدی دارد؟

یوگا بعنوان روشی که از هزاران سال پیش تا کنون به جای مانده فواید بیشماری را برای پیروی کنندگان آن دارد. تمرینات منظم و مداوم یوگا منجر به تنظیم کارکرد همه دستگاه های بدن می شود و برای یوگی سلامت توامان جسم و ذهن را به ارمغان می آورد.

سازمان بهداشت جهانی یوگا را به عنوان یکی از موثرترین تکنیک های دست یابی به سلامت جسمی، ذهنی و اجتماعی معرفی نموده و همگان را تشویق به انجام تمرینات آن نموده است.

تمرینات یوگا که شامل آساناها (تمرینات بدنی)، پرانایاما (تمرینات تنفسی)، مدیتیشن (تمرینات ذهنی) و ریلکسیشن (تمرینات وانهادگی) می شود. انجام مجموعه این تمرینات عضلات و اندام ها را تقویت کرده و ذهن را آرام می سازد.

تاثیر یوگا بر بدن

• انعطاف عضلات و اندام‌ها با تمرینات مرتب و مستمر یوگا
• متعادل شدن ترشح هورمون‌ها
• تنظیم ضربان قلب
• تنفس بهتر
• خون رسانی سریعتر
• سیستم های عصبی، گوارشی، ماهیچه ای، اسکلتی و مفصلی را بهبود می بخشد.

کسانی که یوگا تمرین می کنند درصد بیشتری از حجم دستگاه تنفس خود را بکار می گیرند، این افزایش حجم تنفسی در طول روز و شب موجب دریافت اکسیژن بیشتر و رساندن آن بر اندام‌ها شده که این خود باعث می گردد شخص زود خسته نشود و کارائیش بیشتر شود و از عمر طولانی تر برخوردار گردد.

تاثیر یوگا بر ذهن

انجام تمرینات یوگا باعث می شود بدن اندروفین بیشتری تولید کند و همین مسئله باعث کاهش اضطراب و استرس و تنش شده و مشکلات ذهنی و استرس را به پایین تر حد خود می رساند.

به قطع می توان گفت با انجام تمرینات یوگا به راحتی می توان بر اضطراب، افسردگی، استرس، بی قراری، ضعف حافظه و ... غلبه کرد و مشکلات روحی و روانی را بهبود بخشید.

از جمله دیگر فواید یوگا این است که شما را به داشتن رژیم غذایی مناسب تشویق می کند و تغذیه مناسب هم استرس را کاهش می دهد. (رژیم غذایی یوگا در مبحث جداگانه توضیح داده شده است.)

تاثیر یوگا بر روح و روان

از دیگر فواید تمرینات یوگا ارتباط آن با درون انسان است، درون همیشه طالب آرامش است و آرامش درون از آرامش روح و روان نشئت می گیرد. تمرینات یوگا این فایده را دارد که به مرور درون را به آرامش می رساند.

بطور کلی فوایدی که از تمرینات یوگا می توان کسب کرد سلامتی جسم و ذهن و روح و روان است شاید به جرات بتوان گفت ارزانترین، راحت ترین، سریع ترین و پر فایده ترین روش برای سلامتی اندامها و ارگانهای بدن همچنین داشتن ذهنی آرام و پر نشاط انجام تمرینات یوگا بطور مدام و مستمر است.

معرفی انواع یوگا

در اواسط قرن بیستم میلادی در شمال و جنوب هند اساتیدی پیدا شدند که کمر همت به توسعه یوگا از طریق آموزش، تالیف و تربیت شاگرد آن یوگا بستند تا این روش خوب زیستن هر چه بیشتر در بین جهانیان گسترش یابد. آنان دریافتند تغییر در سبک سنتی یوگا شکل و شمایل اصل و اساس یوگا می تواند به خواسته های نسل جدید، تغییر سبک زندگی، جامعه ای که هر روز پرتنش تر می شود و بالاخره افزایش مشکلات انسانها با پیشرفت هر چه بیشتر تکنولوژی منطبق باشد پاسخ مثبت دهد. سبکهایی را ابداع کردند.

از جمله اساتید مطرح آن دوران دکتر سوامی شیواناندا  Dr Swami Sivananda(۱۹۴۳-۱۹۸۷) بود که در منطقه ریشی کش Rishikesh هیمالیای هند مرکزی را به نام انجمن زندگی الهی Divine life Society  ایجاد کرد و ضمن آموزش و ترویج علوم مرتبط با فلسفه یوگا و انتشار حدود ۳۰۰ جلد کتاب به تعلیم و تربیت پرتوجویان متعددی پرداخت که از بین آنان سه نفر مبادرت به ابداع سه سبک مختلف یوگا کردند که خیلی زود در جهان فراگیر شد. این سه شاگرد دکتر سوامی شیواناندا عبارتند از: سوامی ساتیاناندا Swami Satiananda (2009-1923م) که مدرسه یوگای بیهار را بوجود آورد و سبک یوگای بیهار را ابداع کرد بدنبال آن سوامی ویشنو دواناندا  Swami Vishnu Devananda (۱۹۲۷-۱۹۹۳م) ابتدا به آمریکا و سپس به کانادا عزیمت کرد، او ضمن راه اندازی بزرگترین مرکز یوگا به نام کمپ یوگا Yoga Camp دهها آشرام و مرکز یوگا در کشورهای مختلف جهان راه اندازی کرد و همزمان سبکی از یوگا را ابداع و آن را به احترام استادش سبک یوگای شیواناندا نام نهاد، سوامی سات چیدا ناندا  Swami Satchidananda (2002-1914م) دیگر شاگرد سوامی شیواناندا هم به آمریکا عزیمت کرد و پس از مدتی سبک یوگای اینتگرال را بوجود آورد.

چند سال بعد در دهه شصت میلادی استاد دیگری در جنوب هند به نام کریشنام آچاریا Krishnam Achariya (1989-1888م) که استاد مسلم یوگا، آیورودا و جیوتیش بود شاگردانی را تعلیم داد که از بین آنان سه تن سه سبک جدید یوگا را به جهانیان ارائه کردند.

ب ک س آیینگر B.K.S Ayengar (2014-1918) سبک یوگای آیینگر را ابداع کرد وی که از معروفترین مربیان یوگای جهان است در دهه شصت و هفتاد میلادی با سفر به آمریکا و بعضی کشورهای اروپایی با نمایش حرکات خارق العاده اش یوگا را به جهانیان نشان داد.، پاتابی جویس Pattabi Joice (2009-1915م) سبک یوگای آشتانگا را بوجود آورد و دسی کاچار Desikachar (2016-1938م) وینی یوگا را ابداع کرد.

شش سبک ذکر شده از جمله معروفترین سبکهای یوگای در حال حاضر جهان هستند، از اواخر قرن بیستم تا این زمان تعداد دیگری از کسانی که به صورت حرفه ای کار یوگا را دنبال کرده بودند به تدریج سبکهایی از یوگا را ابداع کردند که به این ۶ سبک اضافه گردیده بطوریکه گفته می شود حدود ۵۴ سبک مختلف یوگا در جهان وجود دارد که بعضا طرفداران زیادی را هم به سوی خود جلب کرده است نام بخشی از این سبکها به شرح زیر است:

• شیواناندا
• ساتیاناندا
• اینتگرال
• آیینگر
• وینی یوگا
• آشتانگا
• یین یوگا
• آنوسارا یوگا
• آناندا یوگا
• بیکرام یوگا
• ایشتا یوگا
• جیوا موکتی
• تری یوگا
• کریپالو یوگا
• کندالینی یوگا
• پاور یوگا
• ریستوریتیو یوگا Restorative
• سواروپا یوگا
• وینی آسانا

قبل از شروع تمرینات یوگا به موارد ذیل توجه نمائید

نکاتی که به هنگام انجام تمرینات یوگا بایستی رعایت گردد

1. آموزش تمرینات یوگا بایستی حتما زیر نظر مربی انجام پذیرد.
2.  حتی الامکان تمرینات یوگا را صبحای زود و به هنگام طلوع خورشید و عصرها هنگام غروب خورشید در فضای باز ثابت و مشخص انجام دهید.
3. از زیرانداز نه چندان نرم و نه چندان زبر به طوری که به راحتی قادر به انجام تمرینات یوگا باشید استفاده نمایید.
4.  تمامی تمرینات یوگا در نهایت آرامش و راحتی و بدون درد و فشار باید انجام پذیرد.
5.  هرگز با شکم پر تمرینات یوگا را انجام ندهید ۴ ساعت پس از صرف غذا و با معده خالی اقدام به تمرین نمایید.
6. ۶حداقل به مدت چند دقیقه در روز به طور مرتب تمرینات یوگا را انجام دهید تا به تدریج و در نهایت پس از مدت ۶ ماه به تغییرات عظیم جسمی و روحی نائل آیید.
7.  خانمها در دوران پریود بایستی از ادامه تمرینات خودداری نمایند.

این جزوه صرفا برای کسانی که در کلاسهای یوگا شرکت می کنند تهیه گردیده است و بایستی زیر نظر مربی باید از آن استفاده شود، بدیهی است استفاده از آن بدون نظر مربی می تواند برای جسم و ذهن زیان آور باشد.

در مورد هاتایوگا و راجا یوگا بیشتر بدانید

گفته می شود یوگا چهار شاخه دارد این شاخه ها عبارتند از:

1. راجا یوگا
2. کارما یوگا
3. بهاکتی یوگا
4. ویانا یوگا

راجا یوگا خود به دو بخش هاتا و راجا تقسیم میشود در واقع هاتا یوگا بخشی از راجا یوگاست که تمرینات بدنی که همان آساناها هست را شامل می شود و راجا یوگا به تمرینات ذهنی یوگا گفته می شود که ذهن را آرام و تمرکز را افزایش می دهد بدین ترتیب تفاوت هاتایوگا و راجا یوگا در همین دو مسئله است، هاتایوگا یعنی تمرینات بدنی و راجا یوگا تمرینات ذهنی.

چرا یوگا نسبت به سایر روش ها مفیدتر است؟

یوگا با قدمتی نزدیک به ۵۰۰۰ سال از جمله تمرینات بدنی است که روی عضلات و اندام ها و همچنین ذهن تاثیر فراوان می گذارد و امروزه طرفداران زیادی را به سوی خود جلب نموده است. تفاوت عمده یوگا با سایر روش ها در همین مسئله است که هر رشته ورزشی مانند والیبال، فوتبال، بسکتبال، کشتی، وزنه برداری و ... تنها روی جسم تاثیر می گذارد عضلات، اندام ها و ماهیچه ها را تقویت می کند ولی تمرینات یوگا ضمن اینکه سلامت عضلات و اندام ها را بهبود می بخشد تمرکز فکر را افزایش می دهد و آرامش و راحتی خیال هم به دنبال دارد و همین تفاوت یوگا با سایر رشته های ورزشی است.

نتایج حاصل از شرکت در کلاس های یوگا

تمرینات یوگا که امروزه در جهان بسیار فراگیر شده حاصل آموزش مربیانی است که در مراکز ورزشی، کلاسهای یوگا و اماکن عمومی هزاران نفر را با یوگا آشنا می سازند و نتایج مثبت یوگا را به آنان انتقال می دهند، کسانی که در کلاسهای یوگا شرکت می کنند بتدریج احساس می کنند: خوابشان بهبود یافته، فشار خونشان کاهش یافته، دیابتشان کنترل شده، انعطاف پذیری عضلات و اندامهایشان افزایش یافته، مبتلایان به آسم وضعیتشان بهبود یافته و بطور کلی سایر اندامها مانند قلب سلامتش بهتر شده، کلسترول خون کاهش یافته و دردهای مزمن بهبود پیدا کرده، با توجه به اینکه نتایج حاصل از شرکت در کلاسهای یوگا بیشمار است روز بروز بر تعداد شرکت کنندگان در کلاسهای یوگا بیشتر شده و یوگا در جهان فراگیر می شود.

حال خوب با یوگا: با مطالب گفته شده و با تمرینات یوگا به نتایج زیر می توان دست یافت:

• تقویت عملکرد مفصل و استخوان ها
• بهبود عملکرد تنفسی
• تنظیم غدد درون ریز        
• افزایش گردش خون در رگها
• بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن در رسیدن به آرامش درون.

یوگا برای همه: یوگا از جمله تمرینات بدنی است که برای هر کس یا هر سن و سال و با هر شرایط بدنی کاربرد دارد. امروزه در غالب باشگاه ها و مراکز یوگا افراد با سنین مختلف از ۷ تا ۷۰ سال و با وضعیت های بدنی متفاوت و با داشتن مشکلاتی همچون استرس، تنش های عصبی، ناراحتی های جسمی همانند ام اس و ... شرکت می کنند.

روش هایی برای اجتناب از آسیب دیدگی در انجام تمرینات یوگا

برای انجام هر ورزشی ابتدا بایستی بدن را گرم نمود سپس تمرینات ورزشی را انجام داد. در یوگا هم دقیقا به این مسئله اعتقاد دارد و ابتدای هر کلاس مبتدی یوگا ابتدا شاگردان بدن را با نرمش هایی گرم می کنند و در کلاسهای پیشرفته حرکاتی بنام سلام بر خورشید که کل ارگان های بدن را به تحرک وا می دارد برای چند دور انجام می گیرد.

همین مسئله گرم کردن بدن در ابتدای تمرینات یوگا مانع از آن می شود که فرد دچار آسیب دیدگی یا ضرب دیدگی شود بغیر از این مسئله مطلب بعدی که در یوگا به آن بسیار اهمیت داده می شود این مسئله است که مربی از ابتدا تا انتهای کلاس و بهنگام آموزش یوگا مرتبا تاکید می کند که هر حرکت بدنی را بدون فشار و درد و ضربه انجام دهند، هیچ مشکلی برای عضلات و اندام ها پیش نیاید.

از آنجائیکه یوگا به هیچ وسیله و ابزاری نیاز ندارد و تنها به فضایی به اندازه قد انسان که بتواند حرکات را به صورت ایستاده، نشسته و خوابیده انجام دهد حرکات را بنحو احسن انجام دهند بنابراین امکان آسیب دیدگی در حد ناچیز است. کلیه افراد شرکت کننده در کلاس یوگا با توجه به شناخت و آگاهی از خود و اینکه هیچ مشکل جسمی ندارند در کلاس یوگا شرکت می کنند و چنانچه شرکت کننده ای دچار مشکل جسمی یا عصبی یا استرس و افسردگی باشد مربی از او می خواهد قبل از حضور در کلاس با دکتر خود مشورت کند تا در حضور فرد در کلاس آسیبی به او نرسد.